Ջուլիետա Սահակյանի բուժարանը
Գորտնուկ (Հրանուկ) - Лютик (Едкиж) - Buttercup (Ranunculus)
![Գորտնուկ (Հրանուկ) - Лютик (Едкиж) - Buttercup (Ranunculus) Գորտնուկ (Հրանուկ) - Лютик (Едкиж) - Buttercup (Ranunculus)](up/article/big/file_40841_9401475.jpg)
Գորտնուկազգիների (Ranunculaceae) ընտանիքին պատկանող միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ է, որն ընդգրկում է Հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն գոտիներում, Նոր Զելանդիայում ու Ավստրալիայում տարածված մինչեւ 600 տեսակներ: Աճում է ցածրադիր դաշտավայրերից մինչեւ ալպյան մարգագետիններ: Կան տեսակներ, որոնց արմատը գտնվում է ջրի մեջ՝ 0.2-2 մ խորության վրա: Լատիներեն` rana, թարգմանվում է գորտ, անգլերեն՝ buttercup ու գորտնուկ բառերն ունեն նույն իմաստը, այսինքն` ranunculus.
Գորտնուկ բույսը ՀՀ բնության մեջ
Բույսի հայերեն այլ անվանումներն են` հրանուկ, խաչածաղիկ, յուղածաղիկ, գորտակ, մայիսի ծաղիկ, գայլի թաթիկ, գայլի տոտիկ եւ այլն: ՀՀ տարածքում հանդիպում են Ranunculus ցեղի առնվազն 28 տեսակներ: Տարածված են ամենուրեք, առավել հաճախ` խոնավ վայրերում, ճահիճներ, գետահովիտներ եւ այլն: Ըստ Ռ.Ս. Կարապետյանի («Հայաստանում տարածված մոլախոտերի ատլաս») աղբոտում են լեռնային կերահանդակներն ու գյուղատնտեսական ցանքատարածքները: Ծաղկման շրջանում բույսի թարմ խոտը խիստ վտանգավոր է կենդանիների համար: Գորտնուկ Ախուրյանի տեսակը ՀՀ բնաշխարհիկ է, աճում է «Արփի լիճ» Ազգային պարկի տարածքում: Գորտնուկ ցիկուտայինն աճում է Կապանի շրջակայքում, Արցախում, Հյուսիսային Իրանում, Թալիշում (տե`ս «Գորտնուկազգիներ. Գորտնուկ ցիկուտային»): Աբովյանի շրջանում հայտնաբերվել է Գորտնուկ իլիրիականը, որը տարածված է Կովկասում, աճում է տափաստաններում, լեռների լանջերին: Գ. ասիականը տարածված է Հարավային Եվրոպայում, Փոքր ու Առաջավոր Ասիայում: Թվով 1-4 ծաղիկները հավաքված են ցողունի գագաթին: Բույսը մշակվում է 13-րդ դարից, 1580թ. մշակվել են առաջին բազմապսակ տեսակները, որոնց գունային գամման շատ լայն է՝ ճերմակ, դեղին, նարնջագույն, կարմիր եւ այլն: Հետաքրքիր է իմանալ, որ 17-րդ դարից սկսած R.Konstantinopolitanus տեսակը համարվել է Օսմանյան կայսրության սուլթանների հզորության խորհրդանիշ: Բույսի տերեւները երկկողմանի պատված են արծաթավուն կարճ մազիկներով: ՀՀ տարածքում աճող գորտնուկներից ժողովրդական բժշկության մեջ օգտագործվում են դաշտայինը (R. arvensis), սողացողը (R.repens), թունավորը (R.sceleratus), կսկծողը(R. acris) եւ այլն:
Գորտնուկի կիրառումը միջնադարյան հայ բժշկության մեջ
Ս.Վ. Վարդանյանը «Դեղագիտությունը հին Հայաստանում» գրքում (թիվ 7 աղյուսակ) գրել է, որ հրանուկն օգտագործվել է որոշ տեսակի ուռուցքների դեմ, իսկ ՌԴ մամուլում նշված է (Растительные ресурсы, 1990), որ հայ բժիշկները հնում բուժել են կրծքագեղձի բարորակ ուռուցքներն ու կիրառել փայծաղի մեծացման դեպքում (սպլենոմեգալիա): Եվրոպայում գորտնուկի բուժիչ հատկությունների մասին առաջին անգամ գրել է Պ.Ա. Մատգիոլուսը («Տարբեր տեսակի դեղին գորտնուկ ծաղիկների բուժիչ ուժն ու ազդեցությունը» 1563թ.): Նա խորհուրդ է տվել օգտագործել փորկապության, նորագոյացությունների դեմ ու` որպես ցավազրկող:
Գորտնուկ կսկծոտ (Ranunculus acris, Лютик едкий): Բուսաբանական նկարագիրը:
Տարածված է Միջին Եվրոպայից մինչեւ Արեւմտյան Սիբիր, Կովկասում, Հյուսիսային կիսագնդի այլ բարեխառն կլիմայական գոտիներում: Նախընտրում է հարուստ, խոնավ հողեր, արեւոտ մարգագետիններ, ցանքատարածքներ, գետերի ու առվակների ափամերձ տարածքներ: Բազմամյա բույս է, որի կարճ կոճղարմատից զարգանում են ուղղաձիգ, մինչեւ 50 սմ բարձրությամբ (հազվադեպ՝ 1-1.2մ ), ճյուղավորվող, թույլ թավապատ ցողունները: Մերձարմատային տերեւները երկարակոթուն են, հնգաբաժան: Տերեւիկները բաժանված են բազմաթիվ նշտարաձեւ մասերի: Վառ ոսկեգույն, ծաղիկները գագաթային են, որոնց կոթունները երկար են: Ծաղիկն ունի 5-ական բաժակատերեւ ու պսակաթերթ, որոնց երկարությունը 0.7-1 սմ է, առէջներն ու վարսանդները բազմաթիվ են, քանակն` անորոշ: Ծաղկում է մայիս-հունիսին: Պտուղը կլորավուն ընկույզ է, միջին երկարությունը մոտավորապես 2 մմ է, բաղկացած է ծաղկակոթունի ծայրից աստղաձեւ դուրս եկող միանման, թվով 5-6 ընկուզիկներից: Գորտնուկ կսկծոտն անչափ գեղեցիկ, ոչ պահանջկոտ բույս է: Առաջին անգամ (1590-1597թ.թ.) ուսումնասիրվել է բուսաբան Ջերարդի կողմից ու անվանվել F. Hortensis Mart.: Ըստ կենսագիրների, Վ. Շեքսպիրն իմացել է գորտնուկ բույսի հատկությունների մասին անձամբ Ջերարդից, իսկ այն քնաբեր պատրասատուկը, որը դեղագործ Լորենցոն տվել է Ջուլիետային, նաեւ գորտնուկ է պարունակել: «Ռոմեո եւ Ջուլիետ» պիեսն առաջին անգամ հրապարակվել է 1597 թվականին: Իտալացիներն անվանում են բույսը «Ոսկե կոճակ», իսկ հռոմեացիները՝ «Թունավոր, խոյի կամ արիացու ատամ»:
Գորտնուկ բույսի մեղրատվությունը
Յուրաքանչյուր ծաղկաթերթիկի հիմքին կից կան ծաղկահյութ պարունակող փոսիկներ: 2012թ. Քեմբրիջի համալսարանի գիտնականներն ապացուցել են, որ գորտնուկ կսկծոտի ծաղկաթերթի մակերեսից անդրադարձող լույսի ալիքը «տեսանելի» է փոշոտում կատարող միջատների համար: Հրանուկը մեղրատու բույս է, մոտ 15կգ/1հա, մեղուները նաեւ մեծ քանակությամբ ծաղկափոշի են հավաքում, որը կարեւոր սպիտակուցային կեր է մեղվաընտանիքի համար:
Գորտնուկ բույսի մթերման ու պահպանման կարգը
Գորտնուկի հյութը կարող է առաջացնել մաշկի այրվածք ու ժամանակավոր կուրություն: Հավաքելիս պետք է հետեւել անվտանգության կանոններին՝ աշխատել ձեռնոցներով, մկրատով, իսկ հումքը տեղադրել զամբյուղի մեջ: Բուժիչ նպատակներով մթերում են բույսի ցողունը, տերեւը, ծաղիկը: Մթերումը կատարում են ծաղկման վերջում, երբ պտուղների մեծ մասն արդեն հասունացել են: Հումքը պետք է փռել ստվերում, չոր, օդափոխվող տարածքում` առանց մանրացնելու: Չոր հումքը ցանկալի է տեղավորել թղթե տոպրակներում, պահել մութ, չոր տեղում՝ առավելագույնը մինչեւ 1 տարի: Չոր հումքի մեջ թունավոր նյութերի պարունակությունն անհամեմատ քիչ է, քան թարմ խոտում:
ԶԳՈւՇԱՑՈւՄ: Ծաղկաթերթիկների թափվելուց հետո երիցուկ դեղատնայինի ծաղկազամբյուղն ու գորտնուկի պտուղը շատ նման են իրար: Հավաքելիս պետք է խիստ ուշադիր լինել:
Քիմիական բաղադրությունը
Բույսը պարունակում է պրոտոանեմոնին, որը տհաճ հոտ ու այրող համ ունեցող յուղահեղուկ է: Պարունակությունն առավել բարձր է ծաղկման շրջանում, իսկ չոր խոտում կորցնում է իր ակտիվությունը: Բույսի վերնամասը պարունակում է ալկալոիդներ, փրփրանյութեր, սրտի համար օգտակար գլիկոզիդներ, ասկորբինաթթու, կարոտինային նյութերի հազվադեպ հանդիպող տեսականի, դաբաղանյութեր, կումարին, ֆենոլներ, ասպարագին, արգինին եւ այլն: Պտուղները պարունակում են մինչեւ 23% ճարպայուղեր, իսկ ծաղիկը՝ կարոտինային ու ներկող նյութեր:
Դեղաբանական հատկությունները
Պրոտոանեմոնինը նվազեցնում է սրտմկանի կրճատումների ուժն ու հաճախականությունը: Կարող է առաջացնել արյունատար անոթների կարճատեւ սպազմ: Հյութի փոքր չափաբաժիններն ավելացնում են էրիթտրոցիտների քանակը, խթանում կենտրոնական նյարդային համակարգը: Բույսն ունի հակասնկային ու հակաբորբոքային, հակաօքսիդանտ հատկություններ, ճնշում է աղիքային ցուպիկի ու ստաֆիլոկոկկի որոշ տեսակների, սպիտակ բորբոսի զարգացումը: Բույսի մեջ պարունակվող կարոտինային նյութերի շնորհիվ բույսը կիրառվում է մաշկի տուբերկուլոզի դեմ: Բույսից ստացված պատրաստուկներն ունեն արյունատար անոթների պատերն ամրացնող ու առաձգականությունը բարձրացնող, ճնշումն իջեցնող, խորխաբեր, լեղամուղ, վերքամոքիչ, ցավազրկող ազդեցություն:
Կիրառման ոլորտը
Ժողովրդական բժշկությունը կիրառում է բույսից ստացված պատրաստուկներն արտաքին` թրջոցների ձեւով. միոզիտի, ռեւմատիզմի, հոդատապի, ռադիկուլիտի, օստեոխոնդրոզի, չիբանի, քոսի, գորտնուկի դեմ: Հոմեոպաթները բույսից պատրաստում են դեղորայք, որը բարձրացնում է հեմոգլոբինի մակարդակն արյան մեջ եւ ունի հանգստացնող ազդեցություն: Վերջերս ապացուցվել է, որ բույսի կիրառումը բարձրացնում է մաշկի տուբերկուլոզի բուժման արդյունավետությունը: Ակադեմիկոս Բ.Վ. Բոլոտովը («Аптека Болотова») բույսն օգտագործում է ավշային գեղձերի ուռուցքների ու աչքերի հիվանդությունների բուժման համար:
Դեղատոմսեր
Կոշկախթան. 100գ թարմ խոտը մանրացրեք, լցրեք արծնապատ կաթսայի մեջ, ավելացրեք 2 լ եռջուր, 10 րոպե եփեք: Խառնեք 1 լ սառը ջրի հետ, կատարեք ոտքերի լոգանք՝ մինչեւ ջրի հովանալը:
Մաշկի տուբերկուլոզ. 3 ճ.գ. մանրացրած թարմ խոտը 3 ժամ թրմեք 500 մլ եռջրում, քամեք քառատակ ծալած թանզիվով, դրեք թրջոցներ:
Մաշկային հիվանդություններ, դժվար բուժվող վերքեր. 50 գ չոր խոտը 3 ժամ թրմեք 500 մլ եռջրում ջերմապահի մեջ, քամեք թանզիվով, լվացեք վերքերը: Մրսածության դեպքում խմեք 1-ական ճ.գ., օրը 3 անգամ:
Մրսածություն, ավշային հանգույցների բորբոքում. փոշիացրեք, խառնեք գորտնուկի ծաղիկներ, նիվենու տերեւներ, լցրեք հալեցրած խոզի ճարպի մեջ (1:1:4), հարեք, մինչեւ ստացվի համասեռ զանգված: Քսեք հիվանդի կրծքին, հանգույցներին, փաթաթեք բրդյա կտորով: Կատարեք քնելուց առաջ, շարունակեք մինչեւ առողջանալը:
Հոդատապ, ռեւմատիզմ, մկանային ցավեր, կոկորդի հիվանդություններ. թարմ ծաղիկները 1 ամիս թրմեք որակյալ օղու մեջ (1:10), պահեք մութ տեղում, քամեք: Նախատեսված է միայն արտաքին կիրառման համար: Դրեք թրջոց կամ կատարեք շփումներ:
Լյարդի հիվանդություններ. 1 թ.գ. թարմ խոտը լցրեք 200 մլ եռջրի մեջ, 15 րոպե եփեք եռացող ջրային բաղնիքի վրա, փակ տարայում, 30 րոպե թրմեք, քամեք թանզիֆով: Խմեք 1-ական թ.գ.՝ օրը 3-4 անգամ, ուտելուց առաջ: Շարունակեք առնվազն 2 ամիս: Պահել սառնարանում, առավելագույնը մինչեւ 1 օր:
Պորտի ճողվածք. 50 գ ծաղիկը 3 օր թրմեք 500 մլ օղու մեջ, մութ հով տեղում, քամեք թանզիֆով: Խմեք 1-ական թ.գ., օրը 3անգամ, ուտելուց առաջ, 50 մլ ջրի հետ: Շարունակեք 1 ամիս:
ԶԳՈւՇԱՑՈւՄ: Կարեւոր է իմանալ, որ գորտնուկ ցեղի բոլոր տեսակները թունավոր բույսեր են: Օգտագործելուց առաջ խորհրդակցեք բժշկի հետ: Խստորեն պահպանեք նշված չափաբաժինները, հակառակ դեպքում կարող են առաջանալ սուր ցավեր որովայնում, սրտխառնոց, փսխում, լուծ, առատ թքարտադրություն, ջղաձգում, գիտակցության կորուստ եւ այլն: Թունավորման դեպքում անհրաժեշտ է կանչել «շտապ օգնություն», կատարել ստամոքսի լվացում՝ կալիումի պերմանգանատի թույլ լուծույթով, խմել ակտիվացված ածուխ՝ 1-ական հաբ յուրաքանչյուր 10կգ քաշին:
ՀԱԿԱՑՈւՑՎԱԾ Է հղիներին, կերակրող մայրերին, անհատական անընկալունակության դեպքում:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Բուժումներ խուրմայով. 168.am Բուժումներ խուրմայով. 168.am](up/article/small/file_41955_7859205.jpg)
Բուժիչ նամակներ Փյունիկյան արմավենին մինչև 8 մ բարձրությամբ խոշոր, երկար տերևներով սլացիկ ծառ է։ Պտուղները կազմում են խիտ ողկույզներ, որոնց երկարությունը և տրամագիծը չափվում են մի քանի մետրով...
![](images/calendar.png)
![Բուժում են սերմերը. 168.am Բուժում են սերմերը. 168.am](up/article/small/file_41954_9017378.jpg)
Յուրաքանչյուր սերմ հայտնվելով բարենպաստ պայմաններում` փոքրիկ ծիլ է տալիս, որը կախված գենետիկ ծրագրից` դառնում է խոտաբույս, թուփ, ծառ, լիանա, ջրիմուռ, և այլն։ Մարդը հնագույն ժամանակներից հասկացել է...
![](images/calendar.png)
![Մեղրատու, բուժիչ ոզնենին. 168.am Մեղրատու, բուժիչ ոզնենին. 168.am](up/article/small/file_41956_6934141.jpg)
Բուժիչ նամակներ Ոզնենիների ենթաընտանիքը (Echinops) ընդգրկում է մոտ 125 տեսակներ. պատկանում է բարդածաղկավորների ընտանիքին։ Հայաստանում հանդիպում են ոզնենիների մոտ մեկ տասնյակ տեսակներ...
![](images/calendar.png)
![Հալվե – Алоэ - Aloe Հալվե – Алоэ - Aloe](up/article/small/file_40862_4915703.jpg)
Թաղաղուազգիների ընտանիքին (Xanthorrhoeaceae, Asphodelaceae ենթաընտանիքի) պատկանող բազմամյա միաշաքիլավոր խոտաբույսերի, թփերի, հազվադեպ՝ ծառերի ու լիանաների ցեղ է, որի գիտական անվանումը...
![](images/calendar.png)
![Խուլ եղինջ - Яснотка - lamium Խուլ եղինջ - Яснотка - lamium](up/article/small/file_40861_5469682.jpg)
Շրթնածաղկավորների (Labiatae) կամ նույնն է խուլ եղինջազգիների ընտանիքին պատկանող միամյա կամ բազմամյա, երկշաքիլավոր խոտաբույսերի ցեղ է: Ըստ The Plant List (2013) Խուլ եղինջ ցեղը ընդգրկում է 30 տեսակներ...
![](images/calendar.png)
![Մատնունի - Лапчатка - Potentilla Մատնունի - Лапчатка - Potentilla](up/article/small/file_40860_8597125.jpg)
Մատնունի ցեղն ընդգրկում է մոտավորապես 300 (այլ տվյալներով՝ 500) տեսակներ, որոնք վարդազգիների ընտանիքին պատկանող միամյա կամ բազմամյա, երկշաքիլավոր խոտաբույսեր են: Ցեղի անվանումն առաջացել է լատիներեն...
![](images/calendar.png)
![Թավշածաղիկ - Бархатцы - Tagetes Թավշածաղիկ - Бархатцы - Tagetes](up/article/small/file_40859_7679704.jpg)
Աստղածաղկավորների ընտանիքին պատկանող միամյա կամ բազմամյա երկշաքիլավոր խոտաբույսերի ցեղ է, որն ընդգրկում է մոտավորապես 59 տեսակներ: Ցողուններն ուղղահայաց են, ամուր: Կազմում են հավաքված կամ տարածված...
![](images/calendar.png)
![Զանգակածաղիկ - Колокольчик - Campanula Զանգակածաղիկ - Колокольчик - Campanula](up/article/small/file_40858_5245532.jpg)
Զանգակազգիների (Campanulaceae) ընտանիքին պատկանող ավելի քան 80 ցեղերից մեկն է: Զանգակների ցեղն ընդգրկում է մոտավորապես 475 (GRIN) տեսակներ, որոնք միամյա, երկամյա կամ բազմամյա խոտաբույսեր են: Դասակարգում...
![](images/calendar.png)
![Դաշտափուշ - Бодяк полевой - Cirsium arvense L. Դաշտափուշ - Бодяк полевой - Cirsium arvense L.](up/article/small/file_40840_475699.jpg)
Աստղածաղկավորների (Asteraceae) ընտանիքին պատկանող երկամյա կամ բազմամյա, երկշաքիլավոր, քիստավոր խոտաբույսերի ցեղ է: Ընդգրկում է մոտ 250, ըստ The Plant List ցանկի` 484 ենթատեսակներ, որոնք հիմնականում...
![](images/calendar.png)
![Դանդուռ բանջարանոցային - Портулак огородный - Portulaca oleracea Դանդուռ բանջարանոցային - Портулак огородный - Portulaca oleracea](up/article/small/file_40264_9792304.jpg)
Դանդուռ բանջարանոցայինը միամյա բույս է, պատկանում է դանդուռազգիների ընտանիքին (Portulacaceae), որն ընդգրկում է ավելի քան 100 տեսակներ: Ըստ որոշ տեղեկությունների հայտնի է եղել ավելի քան 10.000 տարի առաջ...
![](images/calendar.png)
![Կորնգան ցանքային - Эспарцет песчаный (Эспарцет посевной) - Onobrychis arenaria (Kit) L. Կորնգան ցանքային - Эспарцет песчаный (Эспарцет посевной) - Onobrychis arenaria (Kit) L.](up/article/small/file_40265_2516516.jpg)
Կորնգանը (Onobrychis Adans) բակլազգիների ընտանիքի բազմամյա, հազվադեպ՝ միամյա, խոտաբույս է կամ` թուփ: Լատիներեն գիտական անվանումը ծագում է հունարեն «onos»` ավանակ եւ «brich»` կրծոտել բառերից...
![](images/calendar.png)
![Անմոռուկ - Незабудка - Myosotis Անմոռուկ - Незабудка - Myosotis](up/article/small/file_40048_3617095.jpg)
Անմոռուկների (Myosotis) ցեղը պատկանում է գաղտրիկազգիների (Boraginaceae) ընտանիքին: Հայտնի են անմոռուկի 50 տեսակներ, որոնք Եվրասիայում, Ամերիկայում, Հարավային Աֆրիկայում, Ավստրալիայում ու Նոր Զելանդիայում...
![](images/calendar.png)
![Ծիրանաչիր. օրգանիզմի դիմադրողականությունը բարձրացնող մթերք Ծիրանաչիր. օրգանիզմի դիմադրողականությունը բարձրացնող մթերք](up/article/small/file_40022_9243821.jpg)
Ծիրանենու պտղաչիրն օրգանիզմն ամրացնող հրաշալի մթերք է, որի 100գ զանգվածի էներգետիկ արժեքը 241 կկալ է: ՌԴ «Будьте здоровы» (Спец. выпуск, 21.2012) խմբագրակազմը առաջարկում է հիվանդություններից ապաքինվող...
![](images/calendar.png)
![Բատատ՝ նույնն է քաղցր կարտոֆիլ կամ երկարակեցության արմատ Բատատ՝ նույնն է քաղցր կարտոֆիլ կամ երկարակեցության արմատ](up/article/small/file_40021_8805006.jpg)
Բատատը [Ipomoea batatas (сладкий картофель, батат)] պատատուկազգիների ընտանիքին պատկանող բազմամյա բույս է, իսկ մորմազգի պատատեսը (կարտոֆիլ)՝ այսինքն «քաղցր կարտոֆիլ» անվանումը, որեւէ գիտական հիմք չունի...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն